Dünyadaki birinci ‘yapay zeka maddesi’ne ait birinci taslak metin, Avrupa Parlamentosu (AP) tarafından 28 ‘Hayır’ oyuna karşı 499 ‘Evet’ oyuyla kabul edildi. Yapay zeka dizaynını, sistemlerinin kullanımını ve satışını düzenleyen yasa uyarınca kamusal alanlarda akıllı kameralar aracılığıyla yüz tanıma uygulaması yasaklanacak.
BBC Türkçe’den Yusuf Özkan’ın haberine nazaran, dün AP’de görüşülen yapay zeka yasa tasarısı, dünya çapında daha inançlı ve şeffaf bir standart belirlenmesi için Midjourney ve ChatGPT üzere büyük modellere kıymetli yükümlülükler getiriyor. Bugün oylanan yeni düzenleme, parlamentonun büyük çoğunluğunun oylarıyla kabul edildi.
Bu onayla birlikte, AB Komitesi, hem AP hem de üye ülkeler ile yasanın uygulanmasına ait müzakerelere başlayabilecek. Kesin görüşmelerin önümüzdeki yılın başlarında tamamlanarak yasanın 2024 yılından itibaren yürürlüğe girmesi bekleniyor.
YASA TASARISI HANGİ DÜZENLEMELERİ İÇERİYOR?
Düzenlemede yapay zeka, ‘düşük riskli, sonlu riskli, yüksek riskli ve kabul edilemez’ olarak dört ana kategoride tanımlandı. AP’de kabul edilen yasa şu düzenlemeleri içeriyor:
* Spam filtreleri ve görüntü oyunları üzere en az riskli yapay zekaya müsaade olacak.
* Bankacılık yahut havayolu internet sitelerindeki sohbet robotları üzere hudutlu riskli yapay zeka, şeffaflık yükümlülüklerine uymak zorunda.
* Kendi kendine giden taşıtlar ve robotik cerrahi üzere yüksek riskli yapay zeka katı denetimlere tabi olacak.
* Toplumsal puanlama için yapay zeka kullanımı katiyetle yasaklanacak. Örneğin Çin’de olduğu üzere vatandaşların davranışlarını tahlil eden ve bu temelde pahalandıran sistemlere müsaade verilmeyecek.
GERÇEK VAKİTLİ YÜZ TANIMA YASAKLANDI
Oylama öncesi, düzenlemede yer alan ‘gerçek vakitli yüz tanıma’ konusunda tartışma yaşandı. Düzenleme, kayıp çocukların izini sürme yahut terör hücumlarını tedbire üzere istisnai durumlarda, halka açık alanlarda insanların sinemaya alınmasına ve anında tespit edilmesine imkan sağlanmasını istiyordu. Vekillerin büyük çoğunluğu, ‘ağır mahremiyet ihlali’ gerekçesiyle buna karşı çıktı. Çoğunluğun oyları ile gerçek vakitli yüz tanıma yasaklandı.
‘SEÇİMLERİ ETKİLEMEK İÇİN KULLANILABİLİR’
Rekabetten sorumlu AB Kurulu üyesi Margrethe Vestager’e nazaran bu bahisteki birinci yasa olması nedeniyle bütün dünya bu düzenlemeyi yakından takip ediyor. Vestager, yapay zekanın önyargı yahut ayrımcılığı artırma potansiyelinin kıymetli bir telaş olduğunu söyledi.
Vestager, “Sosyal geçmişiniz, tam bir profilinizi çıkarmak için taranabiliyorsa, manipüle edilme riski çok büyük. Şayet hiçbir şeye inanmadığımız bir duruma düşersek, o vakit toplumumuzu büsbütün baltalamış oluruz” diyerek düzenlemeyi, teknolojinin en büyük risklerine karşı koymak için bir ‘korkuluk’ olarak tanımladı.
Düzenlemenin global olması gerektiğini de vurgulayan AB Kurulu üyesi Margrethe Vestager, yapay zekanın bir sonraki seçimleri etkilemek için kullanılabileceği konusunda katiyen bir risk bulundurduğunu da lisana getirdi.
YAPAY ZEKA KULLANIMININ TESİRLERİ İZLENMEYE DEVAM EDECEK
Avrupa Parlamentosu, yapay zeka kullanımının tesirinin izlenmeye devam edilmesi gerektiğini de kabul etti. Milletvekillerine nazaran bazen bir algoritma kurallara uyuyor üzere görünse de uygulamada tam aykırısı olabiliyor. Pek çok Avrupa Parlamentosu üyesi, net kurallar yoksa yapay zekanın gelecekte büyük meselelere yol açabileceğinden telaş ediyor. Yapay zeka ile ilgili tasarı, 2021 yılında AB Komitesi üyesi Thierry Breton tarafından sunulmuştu.