Türkiye, sanılanın bilakis su zengini bir ülke değil.
Türkiye’de kuraklık nedeniyle yaşanan susuzluk krizi her geçen gün kendini hissettiriyor. Yağışların azalmasıyla büyükşehirlerde kuraklıkla birlikte barajlarda kâfi suyun olmaması tasa yaratıyor. İstanbul Bilgi Üniversitesi Etraf, Güç ve Sürdürülebilirlik Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ayşe Uyduranoğlu Türkiye’nin su yoksulu olma yolunda ilerlediğine dikkat çekerek “Bu nedenle göç verir hale gelebilir” diye konuştu.
“İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından periyodik aralıklarla yayımlanan raporlardan biri, Türkiye’nin çok hava olayları bakımından Avrupa’nın en kırılgan ülkesi olduğunu söylüyor. Kırılganlığı iki farklı biçimde yorumlamamız mümkün. Birincisi, bu olayların şiddeti ve ortaya çıkma sıklığı. İkincisiyse çok hava olaylarına ahenk için aldığımız tedbirler.” diyen Uyduranoğlu, “Biz ülke olarak, birincisinden bir epey nasibimizi alacağız. Fakat bu olaylara bağlı ortaya çıkabilecek hasarları asgariye indirmek üzere bir uğraşımızın olmadığı ortada.” sözlerini kullandı.
Türkiye, hala kişi başına düşen 1519 m³’lük su ölçüsüyle ‘su derdi çeken‘ bir ülke. 2030’da kişi başına düşen su ölçüsü da 1120 m³’e düşecek.
Mesude Erşan’ın haberine nazaran, İklim değişikliğinin sonucu meydana gelen afetlere, datalara ve öngörülere bakınca optimist olmak sıkıntı. Problem “Binlerce kilometre uzaklıktaki buzulların erimesinden bize ne?” diyebileceğimiz kadar kolay değil. Bu tüm dünyanın sorunu, tesirlerinden hiçbir coğrafya kesimi ve insan muaf değil. Türkiye daha şimdiden sonuçlarını yaşıyor. Seller, orman yangınları, kuraklık, susuzluk insan eliyle yaratılan iklim değişikliğinin yıkıcı tesirleri.
Türkiye bu mevzuları ne kadar ciddiye alıyor? Regülasyonlara uymada ne kadar istekli? İklim değişikliği, etraf vergileri (özellikle karbon vergisi), emisyon ticareti, Avrupa Birliği iklim siyasetleri, sürdürülebilir güç ve ulaşım siyasetleri bahislerinde çalışan Uyduranoğlu’na sorduk.
Türkiye’nin iklim siyaseti var mı?
Türkiye’nin faal ve çok kapsamlı bir iklim siyaseti olduğunu söyleyemem. Mülga (eski) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2011’de yayımlanan ve 2011-2023’ü kapsayan İklim Değişikliği Ulusal Hareket Planı var. Türkiye, plan hazırlandığı vakit rastgele bir emisyon azaltımını hedeflememişti. Daha sonra Paris Anlaşması’nın gereklerini yerine getirmek için Birleşmiş Milletler (BM) İklim Sekretaryası’na 2015’te sunduğu Ulusal Katkı Beyanı’nda 2020’den başlayarak 2030’a kadar baz patika senaryosuna (business as usual) nazaran, yüzde 21’e kadar bir azaltım yapacağını belirtmişti. 2022’de bu gayesi güncelleyerek yüzde 41’a çıkardı. Şimdi bir karbon fiyatlandırma siyasetimiz yok. Emisyon Ticaret Sistemi uygulanması için hazırlıklar var. Kahramanmaraş’taki zelzeleler sonrası orman ve meraların imara açılması iklim siyasetimizin çok yetersiz olduğunun bir göstergesi.