- (Ukrayna tahılının ihracatına yönelik İstanbul’da imzalanan anlaşma) Diplomasiyi öne çıkaran bu adımımız Afrika’dan Asya’ya geniş bir coğrafyada olumlu yankı buldu”
- “Türk Devletleri Teşkilatı kapsamında bölgesel ve global besin tedarikçisi pozisyonumuzu güçlendirmeliyiz”
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ukrayna tahılının dünya piyasalarına ihracına yönelik muahedenin Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) kolaylaştırıcılığında 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalandığını belirterek, “Diplomasiyi öne çıkaran bu adımımız Afrika’dan Asya’ya geniş bir coğrafyada olumlu yankı buldu.” dedi.
Çavuşoğlu, Özbekistan’ın başşehri Taşkent’te düzenlenen Türkiye-Özbekistan-Azerbaycan Üçlü Dışişleri, Ticaret ve Ulaştırma Bakanları Toplantısında bir konuşma yaptı.
Haziran ayında yapılan Türkiye-Azerbaycan-Kazakistan Dışişleri ve Ulaştırma Bakanları toplantısını hatırlatan Çavuşoğlu, “Bu toplantıları yapmakta geciktiğimizi de söylemek isterim. Türk dünyasının refahını artıracak pratik adımlara bu toplantılarla öncülük etmeliyiz. Bu halde buluşmamız dahi tek başına hem halklarımıza hem dünyaya çok güçlü bir bildiri vermektedir.” dedi.
Çavuşoğlu, dünyada ve bölgede belirsizliklerin arttığına işaret ederek, Ukrayna’daki savaş ile Afganistan’daki krizin tesirlerine değindi.
Bölgesel gelişmelerin yanında büyük güçler ortasındaki siyasi ve askeri rekabetin, yeni bir soğuk savaş tesiri yarattığını vurgulayan Çavuşoğlu, şu tabirleri kullandı:
“Bölgemizin bir tarafı Rusya ve Batı’ya, öbür tarafı Çin’e komşu. Salgının sosyoekonomik tesirleri hala devam ediyor. Çatışmaların, ekonomik krizlerin tetiklediği göç baskısını yönetmek global bir sınama. İklim, güç ve besin krizlerinin tesirleri her bölgede hissediliyor. Bu kriz ortamı, getirdiği risklerin yanında fırsatlar da sunuyor. Derinleşen büyük güç rekabetine rağmen Avrasya ve tarihi İpek Yolu yine merkezi bir ticaret güzergahı halini alıyor.”
Çavuşoğlu, dünyanın en büyük ticaret hacminin Avrupa ile Asya ortasında bulunduğuna da dikkati çekerek, bu ticari akışın merkezinde yer alan ülkelerin kelam konusu zenginliği de yönetmesi gerektiğinin altını çizdi.
“İPEK YOLU’NUN YİNE CANLANMASI, TÜRK DÜNYASINI DAHA DA BÜTÜNLEŞTİRECEK”
Jeopolitik ıstırapların Çin ile Avrupa’yı bağlayan Kuzey Koridoruna alternatif olan Orta Koridor için fırsatlar doğurduğunu belirten Çavuşoğlu, “Orta Koridor ve Hazar Denizi yoluyla transit geçişler hem maliyet hem arz güvenliği bakımından öne çıkıyor. Kadim dünyanın en değerli ticaret güzergahı olan İpek Yolu’nun tekrar canlanması, Türk dünyasını daha da bütünleştirecek.” tabirlerini kullandı.
Ulaşım altyapısının güçlenmesiyle ticaret akışının da kolaylaşacağını kaydeden Çavuşoğlu, “Orta Doğu ülkelerinin Orta Asya’yla bağlanması herkesin faydasına. Son periyotta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’yle münasebetlerimizde bir ivme yakaladık. Bu ülkelerle birlikte farklı projeleri ele alabiliriz. Bilhassa Emirlikler ve Katar idareleri Orta Asya’ya kıymet veriyor. Bu ülkeleri, kara yoluyla Güney Kafkasya ve Orta Asya’ya bağlayabiliriz. Irak’ın Milletlerarası TIR Anlaşması’na taraf olmasıyla transit nakliyecilik daha da kolaylaşacak.” dedi.
“ANLAŞMANIN İMZALANDĞI GÜN BUĞDAY FİYATLARINDA YÜZDE 5’LİK DÜŞÜŞ YAŞANDI”
Çavuşoğlu, Ukrayna savaşının değerli bir sınama olduğunu belirtirken, savaşın, sürdürülebilir ve inançlı ulaştırma çizgilerinin kıymetini hatırlattığına dikkati çekti.
Enerjide güzergah ve kaynak çeşitliliğinin değerine değinen Çavuşoğlu, “Savaş, güç ve besin güvenliği konusunda global sistemin kırılganlığını da ortaya çıkardı. Birçok az gelişmiş ülke savaş nedeniyle açlık tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Türkiye olarak adil bir tahlil için diplomatik gayretlerimizi sürdürüyoruz.” dedi.
Çavuşoğlu, bu eforlar sonucunda Ukrayna tahılının inançlı formda dünya piyasalarına ihracına yönelik evrakın 22 Temmuz’da İstanbul’da Türkiye ve BM kolaylaştırıcılığında imzalandığını hatırlatarak, “İstanbul’da Müşterek Uyum Merkezi faaliyete geçti. Muahedenin imzalandığı gün buğday fiyatlarında yüzde 5’lik bir düşüş yaşandı. Dün yola çıkan gemi de bugün İstanbul’a ulaşacak ve boğazlardan geçerek istikametine yanlışsız seyretmeye devam edecek. Diplomasiyi öne çıkaran bu adımımız Afrika’dan Asya’ya geniş bir coğrafyada olumlu yankı buldu.” diye konuştu.
Sağduyuyu öne çıkaran siyasetlerin kıymetine de değinen Çavuşoğlu, “Azerbaycan ve Özbekistan da istikrarlı ve itidalli politikalarınızla öne çıktınız. Herkes tarafından takdir ediliyor. Barış yolunda birlikte çalışmamız kıymet taşıyor.” tabirlerini kullandı.
“TÜRK DÜNYASI İÇİN TARİHİ BİR ADIM ATTIK”
Çavuşoğlu, Türkiye, Özbekistan ve Azerbaycan’ın güçlü bölgesel entegrasyon için gereken birçok ögeye sahip olduğunu belirterek, “Tarihi bağlarımız, halklarımızın yakınlığı ve güçlü siyasi irade bunların başında geliyor. Bu siyasi irade sayesinde, geçen yıl İstanbul Zirvesi’yle Türk Devletleri Teşkilatı’nı (TDT) bir memleketler arası teşkilat haline getirdik. Türk dünyası için tarihi bir adım attık.” dedi.
Kasım ayında Semerkant’ta düzenlenecek TDT Doruğu’nun ülkeler ortasındaki iş birliğinde yeni bir sayfa açması için çalışacaklarını kaydeden Çavuşoğlu, TDT’nin 2040 Vizyon evrakının ulaştırma projeleri, ticaret yollarının çeşitlendirilmesi ve ticaretin artırılması üzere ortak maksatlar için sağlam bir çerçeve sunduğunu belirtti.
Çavuşoğlu, Orta Asya’da dost ve kardeş ülkeler ortasındaki iş birliği platformlarının çeşitlendiğine dikkati çekerek, Türkiye’nin devir başkanlığını Türkmenistan’a devrettiği Ekonomik İşbirliği Teşkilatını ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in öncülük ettiği Orta Asya Önderler Tepesini buna örnek gösterdi.
“YENİ ULAŞTIRMA ÇİZGİLERİ ÇOK SAYIDA ALANDA ÇARPAN TESİRİ YARATACAK”
Bağımsızlıklarının 30. yılında Azerbaycan ve Özbekistan ile Türkiye’nin bağlantılarının artık stratejik paydaşlığın da ötesine geçtiğini vurgulayan Çavuşoğlu, Şuşa Beyannamesi’yle Azerbaycan’la alakaların müttefiklik seviyesine çıkarıldığını ve Özbekistan’la mart ayında “Kapsamlı Stratejik Ortaklık” dokümanının imzalandığını hatırlattı.
Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Azerbaycan’ın ulu zaferiyle Güney Kafkasya’da istikrardan ve iş birliğinden yana olan ülkelerin yararlı olacakları yeni bir jeopolitik denklem ortaya çıktı. Herkesi bu fırsatı değerlendirmeye teşvik ediyoruz. Azerbaycan’ın Ermenistan’la ulaştırma, hudut belirleme ve barış mutabakatı görüşmelerini destekliyoruz. Biz de olağanlaşma için adım atıyor, özel temsilcilerin görüşmeleri aracılığıyla ve Azerbaycan’la istişare içinde ilerliyoruz.”
Türkiye’nin, Doğu Zengezur ve Karabağ ekonomik bölgelerindeki yine imar ve ihya sürecine gereken takviyesi verdiğini söyleyen Çavuşoğlu, “Hayata geçirilmesi gündemde olan yeni ulaştırma sınırları, Orta Asya, Güney Kafkasya, Anadolu ve Avrupa havzalarını birbirine bağlayacak, tüm bölgenin refahına katkıda bulunacaktır. Bu projeler hayata geçtiğinde ulaştırma, ticaret ve güç üzere çok sayıda alanda çarpan tesiri yaratacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
“TDT KAPSAMINDA BÖLGESEL VE GLOBAL BESİN TEDARİKÇİSİ POZİSYONUMUZU GÜÇLENDİRMELİYİZ”
Türkiye’nin, Orta Asya’da merkezi pozisyonuyla öne çıkan Özbekistan’ın dünya iktisadına entegrasyonuna yönelik ıslahat programını desteklediğini anlatan Çavuşoğlu, “Gıda krizinden bahsettiğimiz bu günlerde Özbekistan’ın ziraî zenginliğini kıymetlendirmek değerli.” dedi.
Çavuşoğlu, Azerbaycan’ın işgalden kurtardığı bereketli topraklarında ziraî altyapının güçlendirilmesini de desteklediklerini belirterek, şunları kaydetti:
“TDT kapsamında bölgesel ve global besin tedarikçisi pozisyonumuzu güçlendirmeliyiz. Global güç bağlamında, petrol ve doğalgaza artan talep, güçlü bir güç ve ulaştırma altyapısı kurabildiğimiz takdirde bölgemizin ehemmiyetini daha da artıracaktır. Bölgesel barış, istikrar ve ekonomik işbirliği konusundaki ortak yaklaşımımızı bugün Taşkent Bildirisi’yle pekiştirmekten memnuniyet duyuyoruz. İnşallah bu mekanizmayı daima hale getireceğiz ve somut projelerin takipçisi olacağız.”