14 Mayıs seçimlerine sayılı günler kaldı. Milyonlarca vatandaş, bugüne dek görülmemiş biçimde süratle fakirleşmesine yol açan ekonomik krizle boğuşuyor. Kriz, her geçen gün daha geniş kitleleri içine alacak biçimde derinleşip genişliyor.
Hükümet, seçim öncesinde iktisatta attığı kimi adımlarla bu yakıcı ağır havayı dağıtmaya, işlerin yoluna gireceği izlenimi vermeye çalışıyor. İktisatta, geleceğe yönelik “umut” yaratmak istiyor.
Bu emelle maaş artışları yapıyor. Son olarak çok değerli bir seçmen kitlesini oluşturan emeklilerin maaşlarında alt sonu yükselten bir düzenleme gündeme geldi.
Meclis Plan ve Bütçe Komitesi’nde bugün en düşük emekli maaşının 7 bin 500 liraya, emekliye bayram ikramiyesinin 2 bin liraya çıkarılmasını öngören yasa teklifi ele alınacak. Maaşlara yapılan artışlar yüksek enflasyon ortamında güneş görmüş kar üzere süratle eriyor. Artırım dalgası dur durak bilmiyor. Vatandaş, temel muhtaçlıklarını karşılayacak eserleri alamıyor, karnını doyurmakta zorlanıyor.
Ankara’da güç mesaisi
Enerji idaresi de boş durmuyor. Son yıllarda arka arda yapılan yüksek oranlı artırımlarla vatandaşın belini büken elektrik ve doğal gaz faturalarını aşikâr ölçüde hafifletmek kolları sıvadı. Bu kapsamda seçim öncesinde elektrik ve doğal gaz tarifelerinde yapılacak indirim için Ankara’da güç idaresi, geçen hafta bir toplantı yaptı.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez‘in başkanlığında bakan yardımcıları Alparslan Bayraktar, Abdullah Tancan ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Lideri Mustafa Yılmaz, 1 Nisan’da uygulamaya girecek yeni elektrik ve doğal gaz tarifelerini konuşmak üzeri bir ortaya geldi.
Bayraktar doğal gaz, Tancan elektrik kesiminden sorumlu…
Bir anımsatmada bulunalım. Mevzuat uyarınca Türkiye’de elektrik fiyatları üç ayda bir, doğal gaz aylık olarak maliyetlerdeki değişime bağlı olarak gözden geçiriliyor. Gerektiğinde elektriğe aylık indirim ya da artırım yapılabiliyor. BOTAŞ doğal gaz, EPDK da elektrik tarifelerini açıklıyor. Bu, işin ekonomik ve teknik tarafını oluşturuyor. Son yıllarda tüm başka alanlarda olduğu üzere güç bölümü de siyasi ve üstten gelen talimatlarla şekilleniyor. Bilhassa gerek konut, gerek sanayi ve ticarethanelere uygulanacak tarifelerde siyasi beklenti ve kararların tesirli olduğu gözleniyor.
Ankara’da yapılan güç tepesinden sızan bilgiye nazaran doğal gaza indirim yapılacak. Endüstrinin kullandığı doğal gaza yüzde 15-20 aralığında indirime kesin gözüyle bakılıyor. Santrallara satılan doğal gazda da indirim olabileceği belirtiliyor.
Doğal gazda konutlara indirim yapılabilir mi?
Konutlarda doğal gaza aşikâr ölçüde sübvansiyon uygulanıyor. BOTAŞ, ithal ettiği fiyatın altında bir fiyattan konutlara gaz satıyor. Buna rağmen kış mevsiminde katlanan doğal gaz faturası milyonlarca abonenin elini yaktı. Aylık ısınma masrafı (100 metrekare bir konutta), bin 500-2 bin TL’yi buldu. Bu fiyatın yer yer 2 bin 500-3 bin TL’leri de bulduğu aylar oldu.
Enerji kesimini yakından takip eden uzmanlar, konutta indirimin düşük mümkünlük olduğuna işaret ediyor. Uzmanlar, “Ancak seçim devrine giriliyor. Bu nedenle konutlara da indirim yapılması çok da sürpriz olmaz. Muhtemel bir indirimin vatandaşa, kış mevsimi geride kaldığı ve ısınma emelli gaz tüketimi azaldığı için pek tesiri olmaz” görüşünü lisana getiriyor.
Sanayide alarm
Bir de doğal gaz tüketimine bakalım. Türkiye’nin sanayi merkezi olarak öne çıkan Gebze ve Adapazarı’nın gaz dağıtımını yapan PALGAZ’dan emniyetli kaynaklara nazaran endüstrinin gaz tüketimi düşüyor. Gübre ve petro kimya bölümlerinde doğal gaz tüketimi, geçen yıla nazaran yüzde 30 seviyesinde geriledi. Eş deyişle 3’te bir oranında tüketim azaldı, çarklar yavaşladı. Endüstrinin öteki kesimlerinde de talebin derece derece gerilediğine dikkat çekiyor. Ekonomik kriz, tüm gizleme gayretlerine rağmen kendini her alanda derin biçimde hissettiriyor.
Elektrikte indirim
Elektrikte de indirim var. EPDK’nın, bu hafta içinde yapacağı toplantıda, 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere uygulanacak yeni elektrik tarifelerini belirlemesi ve Resmi Gazete’de yayımlaması bekleniyor. Uzmanlar da indirimin gerekli olduğunu belirtiyor. Eski TEDAŞ Genel Müdür vekili Osman Nuri Doğan, yılbaşından bu yana doğal gaz ve ithal kömür fiyatlarının önemli biçimde gerilediğine dikkat çekerek, bunun elektrik fiyatlarına şimdi yansımadığını söyledi. Doğan, elektrikte konut dahil yüksek oranlı indirim için şartların çok “uygun” olduğunu belirterek, global piyasalardaki gelişmeler çerçevesinde EPDK’nın elektrikte bir yıldır uygulanan azami tavan fiyat uygulamasını gözden geçirmesi durumunda (özellikle yerli kömür ve öbürleri için belirlenen başlangıç fiyatlarının daha gerçekçi olarak belirlenmesi ve formüller ortasındaki uyumsuzlukların giderilmesi koşuluyla) kesin elektrik fiyatlarında önemli bir indirimin kelam konusu olabileceğini vurguladı. Doğan, “Konut, sanayi ve ticarethaneye indirim yapılacak bir ortam kelam konusu” dedi.
Gözler, bu hafta BOTAŞ ve EPDK’da olacak.